ON İKİ HAYVANLI TÜRK TAKVİMİ

TWELVE-YEAR ANIMAL CYCLE TURKISH CALENDAR12 Hayvanlı Türk Takvimi, 12 yılın 5 katı olan 60 yıllık devreleri ile Göktürkler’de, Uygur Türkleri’nde, Tuna Bulgarları’nda, İtil Bulgarları’nda ve daha önceleri de büyük ihtimalle Hun Türkleri’nde kullanılmış olup, Türkler arasında çok yaygın bir sistem olmuştur. Göktürk Yazıtları, Uygur kitap ve hukuk belgeleri, Tuna Bulgarları’nın yazıtları, Bulgar Hakanları Listesi bu takvimle tarihlendirilmiştir. Hatta, Manas Destanı’ndaki bazı olaylar bile On İki Hayvanlı Türk Takvimi ile tarihlendirilmiştir.
Edouard Chavannes’in “Le Cycle turc des Douze Animaux 12 Hayvanlı Türk Takvimi”, adlı araştırmasına göre Asya’da kullanılan 12 Hayvanlı takvim Türklere ait bir takvim sistemiydi ve Çinliler bu takvimi Türklerden almışlardı. Chavannes bu yüzden de araştırmasının adını 12 Hayvanlı Türk Takvimi koymuştur.
Osman Turan'ın Oniki Hayvanlı Türk Takvimi kitabında, Göktürklerde, Uygurlarda, Tuna ve İdil Bulgarlarındaki kullanılışını değerlendiren bu eserin hâlâ aşılamayan orijinal bir değeri de ay ve güneş takvimleriyle verilen tarihleri karşılaştırmasıdır.
Asya Türklerinin takvim sistemi "12 Hayvanlı Takvim Sistemi" diye bilinir. Göktürk yazıtlarının 25 Kasım 1893 tarihinde Vilhelm Thomsen tarafından çözülmesi ve bu çözümün 15 Aralık 1893'te dünyaya ilan edilmesinden sonra eski Türk yazıtları önce 1895'te Wilhelm Radloff tarafından Die alttürkischen Inschriften der Mongolei [Moğolistan'ın Eski Türk Yazıtları] sonra da 1896'da Vilhelm Thomsen tarafından Inscriptions de l'Orkhon [Orhon Yazıtları] başlığı ile yayımlandı.
Tübingen Üniversitesinin Eski Tarih öğretim üyesi Joseph Marquart bu iki yayıma dayanarak Die Chronologie der Alttürkischen Inschriften [Eski Türk Yazıtlarının Kronolojisi](4) adlı eserinde Bilge Kağan ile Köl Tigin yazıtlarındaki 12 hayvanlı tarih kayıtlarını karşılaştırıp yazıtlarda zikredilen tarihi olayların kronolojisini incelemiştir.
Louis Bazin'in 2 Kasım 1972'de savunduğu doktora tezi olan Les Calendriers Turcs Anciens et Medievaux [Eski ve Orta çağlarda Türklerin Takvimleri] adlı 800 sayfalık eseridir.
Louis Bazin'in bu eseri daha sonra Les Systemes Chronologiques dans le Monde Turc Ancien [Eski Türk Dünyasında Takvim Sistemleri] adı ile 1991'de Budapeşte'de yayımlandı. Bu eser Tucue Lifa Yenciu [Türk Takvim Sistemi Araştırmaları] başlığı ile Çinceye de tercüme edilerek 2002 yılında Pekin'de yayımlanmıştır.Edouard Chavannes’in “Le Cycle turc des Douze Animaux 12 Hayvanlı Türk Takvimi”, adlı araştırmasına göre Asya’da kullanılan 12 Hayvanlı takvim Türklere ait bir takvim sistemiydi ve Çinliler bu takvimi Türklerden almışlardı. Chavannes bu yüzden de araştırmasının adını 12 Hayvanlı Türk Takvimi koymuştur.Osman Turan'ın Oniki Hayvanlı Türk Takvimi kitabında, Göktürklerde, Uygurlarda, Tuna ve İdil Bulgarlarındaki kullanılışını değerlendiren bu eserin hâlâ aşılamayan orijinal bir değeri de ay ve güneş takvimleriyle verilen tarihleri karşılaştırmasıdır.Asya Türklerinin takvim sistemi "12 Hayvanlı Takvim Sistemi" diye bilinir. Göktürk yazıtlarının 25 Kasım 1893 tarihinde Vilhelm Thomsen tarafından çözülmesi ve bu çözümün 15 Aralık 1893'te dünyaya ilan edilmesinden sonra eski Türk yazıtları önce 1895'te Wilhelm Radloff tarafından Die alttürkischen Inschriften der Mongolei [Moğolistan'ın Eski Türk Yazıtları] sonra da 1896'da Vilhelm Thomsen tarafından Inscriptions de l'Orkhon [Orhon Yazıtları] başlığı ile yayımlandı.Tübingen Üniversitesinin Eski Tarih öğretim üyesi Joseph Marquart bu iki yayıma dayanarak Die Chronologie der Alttürkischen Inschriften [Eski Türk Yazıtlarının Kronolojisi](4) adlı eserinde Bilge Kağan ile Köl Tigin yazıtlarındaki 12 hayvanlı tarih kayıtlarını karşılaştırıp yazıtlarda zikredilen tarihi olayların kronolojisini incelemiştir.Louis Bazin'in 2 Kasım 1972'de savunduğu doktora tezi olan Les Calendriers Turcs Anciens et Medievaux [Eski ve Orta çağlarda Türklerin Takvimleri] adlı 800 sayfalık eseridir.Louis Bazin'in bu eseri daha sonra Les Systemes Chronologiques dans le Monde Turc Ancien [Eski Türk Dünyasında Takvim Sistemleri] adı ile 1991'de Budapeşte'de yayımlandı. Bu eser Tucue Lifa Yenciu [Türk Takvim Sistemi Araştırmaları] başlığı ile Çinceye de tercüme edilerek 2002 yılında Pekin'de yayımlanmıştır.