Türk-İslam devletlerinden günümüze kalan eserler (cami, köpü vb.) hakkında internetten araştırma yaparak bulduğunuz fotoğrafları sınıfta sergileyiniz.

Türk-İslam devletlerinden kalan eserler kronolojik sırası ile;

Resimler eklenmeye devam edecek.

Özbekistan-Tim, Arap Ata Türbesi (978).

Gürgen (Gûrgân), Kümbet-i Kaabus (1006).

Gazne, Ribât-ı Mâhi (1020).

Ribât-ı Mâhi

Abarkuh, Pir Alemdar Kümbeti (1027).

Isfahan-Abarkuh, Kümbet-i Ali Türbesi (1056).

Kümbet-i Ali Türbesi

Damgan, Cihil Duhteran (Kırkkızlar Türbesi) (1056).

Kırkkızlar Türbesi

Damgan, Mescid-i Cum’a (1058).

Sâve, Mescid-i Meydan (1061).

Karahanlı (I. İbrahim) Medresesi (1066).

Harakan (Herekân), Doğu Kümbeti (1068).

Harakan (Herekân), Doğu Kümbeti

Talas, Ayşe Bibi Türbesi (1068).

Isfahan, Melikşah Mescid-i Cuma (1072).

Melikşah Mescid-i Cuma

İran-Keşan, Mescid-i Cuma (1073).

Buhara-Semerkand yolunda, Ribât-i Melik (1078).

Diyarbakir Surlari (Tutuş’un Tamirleri) (1088).

Diyarbakır, Ulucami (1091).

Harakan (Herekân), Batı Kümbeti (1093).

Damgan-Mihmandost, Türbe (1097).

Isfahan-Barsian, Mescid-i Cuma (1097).

Isfahan, Car Menar Minaresi (1112).

Kazvin, Mescid-i Cum’a (1115).

Kazvin, Mescid-i Cum’a

Gülpâyegûn Camii (1118).

Gülpâyegûn Camii

Buhara, Kalan Minaresi (1127).

Siirt, Ulu Cami (1128).

Isfahan, Sin Minaresi (1131).

Zevvâre, Ulu Cami (Mescid-i Cum’a) (1135).

Basra,Gümüştekin Medresesi (1136).

İran-Rey, Tuğrul Bey Kümbeti (1139).

Tuğrul Bey Kümbeti

Amasya, Halîfet Gazi Kümbeti (1145).

Tokat-Niksar, Ulu cami (1145).

İran Azerbaycanı-Meraga, Kümbet-i Sürh (1147).

Diyarbakır-Silvan, Malabadi Köprüsü (1147).

Bitlis, Ulu Cami (Ebul Muzaffer Mehmed Camii) (1150).

Fergana-Özkent, Celâleddin Hüseyin Türbesi (1152).

Konya, Alâeddin Camii (Ulu Cami) (1155).

Diyarbakır-Silvan, Ulu Cami (1157).

Türkmenistan-Merv, Sultan Sencer Türbesi (1157).

Sultan Sencer Türbesi

Silvan, Ulu Cami (1157).

Elâzığ-Harput, Ulu Cami (1157).

Tokat-Niksar,Yağıbasan (Danişmend) Medresesi (1158).

Konya, Kılıçarslan Sarayı (1160).

Konya, Kılıçarslan Sarayı

Nahcivan,Yusuf bin Kuseyr Kümbeti (1162).

İran Azerbaycan’ı-Meraga, Tuğla (Yuvarlak) Kümbet (1167).

Diyarbakır, Surlar-Artuklu Kulesi (1173).

Mardin, Ulu Cami (Minare kitabesine göre) (1176).

Ankara, Alâeddin Camii (1178).

Erzurum, Ulu Cami (1179).

Sivas-Divrigi,Kale Camii (1180).

Diyarbakır, Surlar-Urfa Kapısı (Son şekli) (1183).

İran-Rizaiye (Urmiye),Se Kümbeti (1184).

Nahcivan,Mu’mine Hatun Kümbeti (1186).

Mardin, Ulu Cami (Doğu cephesi kitabesine göre) (1186).

Musul, Cami-i Kebir (1191).

Diyarbakir, Ulu Cami (Sultan Melikşah Camii) (1191).

Urfa, Ulu Cami (1191).

Sivas-Divriği, Sitte Melik Kümbeti (1193).

Sivas-Divrigi, Emir Kamerüddin Türbesi (1196).

İran Azerbaycan’ı-Meraga, Kümbet-i Kabut (1196).

Kümbet-i Kabut

Sivas,Ulu Camii (1197).

Sivas,Ulu Camii

Diyarbakir, Zinciriye Medresesi (1198).

Diyarbakir, Mesudiye Medresesi (Tamamı 1223) (1198).

Diyarbakır, İç Kale (1200).

Diyarbakır iç kale

Kümbetler, Selçuklular zamanında yapılan kendine özgü yapısı olan anıt mezarlardır.

Müslümanların ölülerini gömdükleri binalara kümbet veya türbe denilmektedir. Kümbet daha ziyade kubbe ile veya çokgen tabanlı ve tepesi sivri külah biçimindeki örtülü olan mezar anıtlarıdır. Selçuk Türklerine ait kümbetler Türk mimarisinin en orijinal örnekleridir. Kümbetlere, Doğu Türkistan’dan (Orta Asya) Anadolu’ya kadar Türklerin geçtiği ve oturduğu her yerde rastlanır. “Türk çadırı” adını taşıyan bu mimari türü gerçekten, Türklere ait çadır sanatının mimariye geçmiş örneklerini yansıtır.

Kümbetler içten kubbe, dıştan ise piramit ya da konik bir çatıyla örtülüyordu. Dört köşeli, çok köşeli  formdaki Büyük Selçuklu kümbetleri genellikle iki katlı olarak yapılıyordu. Bu kümbetlerin alt kat mezar, üst kat ise mescit olarak kullanılıyordu. Kümbetlerin tepe örtüsü huni veya piramit külah şeklindedir fakat, içeriden kubbe olarak görülür. İslam öncesinde değişik ölü gömme gelenekleri olmasına karşın ölü önce yıkanır, daha sonra kefen giydirilirdi. Tabuta konan ceset ilkbahar ya da sonbaharda toprağa gömülmek üzere mumyalanarak çadırlarda bekletilirdi. İşte bu gelenek, anıtsal türbe yapılarının doğmasına neden olmuştur.

Selçuklular’a ait en önemli kümbetler Kerkük, Erzurum, Ahlat (Bitlis), Gevaş (Van),  Kayseri, Sivas,Tunceli, Tokat, Konya, Niğde, Kırşehir, Amasya, Akşehir, Isparta, Nahçıvan gibi şehirler de çok güzel kümbetler bulunmaktadır. Kerkük’teki Gök Kümbet, Niğde’deki Hüdavent Hatun, Tokat’taki Ali Tusi, Kayseri’deki Döner Kümbet ve Sırçalı Kümbet ile Ahlat’taki Ulu Kümbet en güzel örneklerdendir.

Kümbetler, mimari ahenkleri, çadır sanatını taşa ve mermere yansıtarak geçmişe çağrışım yapmaları, kendi eksenlerinde dönüyor ve yukarı doğru süzülüyor gibi duruşlarıyla insanı etkileyen birer harikadırlar.

Buhara Kalyan Minaresi

Karahanlı dönemine aittir. Camisi ortadan kalkmıştır. Muhtemelen Araplardankalmıştır. Yakınına 16. yy.’dan Timurlu yapısı inşa edilmiştir. Bu yapı; gövdesi üzerindeSultan Aslan Han‘ın ismi bulunmaktadır. (yaptıran) Hicri 521 – Miladi 1127 tarihinde yapı üzerinde yer almaktadır.

Bugünkü yüksekliği 47m. kuşaklar halinde gövdesi geometrik süslemelerle süslenmiştir. Mukarnaslı bir sıradan sonra kemerli açıklarla açılan platformlu bir kısım vardır.

Üstü yine mukarnaslıdır, gövde ve gövde üzerindeki süslemeler Karahanlıdevrindendir. Diğer kısımlar sonradan eklenmiştir.